مزایا و معایب شبکه

انسان در هر عصر، بنا به پیشرفت علم در حوزه‌ای خاص، آن‌ها را نام‌گذاری کرده است. امروزه با گذشتن از عصر کشاورزی و عصر صنعتی، ما در عصر اطلاعات و ارتباطات به سر می‌بریم. در زمانی که اطلاعات و ارتباطات از اهمیت بالقوه‌ای برخوردار است، از کنار واژه‌هایی چون شبکه، پردازش داده و نحوه انتقال و به اشتراک‌گذاری آن نمی‌توان گذشت. هر روزه دامنه‌ی احتیاج به شبکه و اینکه چگونه منابع خود را با دیگران به اشتراک بگذاریم و بالعکس، وسیع و وسیع‌تر می‌شود.

اما شبکه چیست؟ به ارتباط فیزیکی و منطقی حداقل دو دستگاه، بر روی یک بستر ارتباطی، با هدف به اشتراک‌گذاری منابع و تبادل دیتا، شبکه می‌گویند. اگر علاقه دارید درباره این حوزه بیشتر بدانید، می‌توانید به مطلب شبکه چیست و چه اهدافی را دنبال می‌کند؟ مراجعه کنید. در ادامه به بیان مزایا و معایب شبکه خواهیم پرداخت.

بگذارید با چند مثال اهمیت وجود شبکه را در یک سازمان توضیح دهم؛

فرض کنید در یک ساختمان احتیاج باشد فایلی را در تمامی کامپیوترهای سازمان به اشتراک بگذارید. دو راه برای این کار وجود دارد:

1. یک لوح فشرده و یا کارت حافظه را به تک‌تک دستگاه‌ها نصب کرد و اطلاعات را به اشتراک گذاشت.
2. یک شبکه راه‌اندازی کرد و به جای اینکه برای تک‌تک کامپیوترها زمان صرف کرد، در یک آن تمام اطلاعات را به تمامی کامپیوترها منتقل کرد.

یا مثال دیگر اینکه در یک سازمان، احتیاج به پرینتر برای تمامی کامپیوترها قابل لمس است. برای تأمین این نیاز هم دو راه وجود دارد:

1. برای تمامی دستگاه‌ها یک پرینتر نصب کنیم.
2. یک پرینتر را با استفاده از شبکه به‌تمامی کامپیوترها نصب کنیم.

همان‌طور که مشاهده کردید، با استفاده از شبکه در وقت و هزینه به‌اندازه‌ی چشم‌گیری صرفه‌جویی کردیم. اما در کنار این مزایا، معایبی مانند هزینه راه‌اندازی شبکه، قطعی، یا حتی اینکه چرا باید برای یک پرینت به اتاق دیگر بروم! وجود دارد که جلوتر درباره آن بیشتر صحبت می‌کنیم.

از شبکه استفاده کنیم یا خیر؟

تا به اینجا به‌صورت کلی درباره دلایل استفاده یا عدم استفاده از شبکه صحبت کردیم. اما حال می‌خواهیم کمی دقیق‌تر به موضوع نگاه کنیم و مزایا و معایب شبکه را بررسی کنیم.

مزایای استفاده از شبکه

کاهش هزینه

شبکه بسیاری از هزینه‌های ما را کاهش می‌دهد. به‌طور مثال اگر لازم باشد یک فایل به سیستمی در نقطه‌ای دیگر انتقال دهیم ( فرض کنید قصد انتقال این فایل از شهرداری منطقه ۱ تهران به شهرداری منطقه ۱۵ را داریم). حداقل هزینه‌ی ما، هزینه‌ی حمل‌ونقل است. یا اگر بخواهیم در یک اداره که تمامی سیستم‌ها نیاز مبرم به چاپگر و یا فکس دارند را مجهز کنیم. چند چاپگر باید خریداری شود؟ چه تعداد دستگاه فکس احتیاج است؟

در صورتی که می‌توان برای تمامی دستگاه‌ها، با بهره‌گیری از تکنولوژی شبکه، تنها یک دستگاه تهیه کرد. یا حداقل برای هر اتاق یک دستگاه فکس و چاپگر خریداری نمود. چه مقدار از هزینه‌ها ذخیره می‌شود؟

کاهش زمان

ترجیح می‌دهید یک فایل را تنها با چند کلیک از شهرداری منطقه ۱ به شهرداری منطقه ۱۵ انتقال دهید؟ یا اینکه شخصاً، باوجود معضل ترافیک، این فایل را به محل ببرید؟یک فایل را در یک کارت حافظه ریخته و آن را به تک‌تک سیستم‌های سازمان وصل می‌کنید و فایل را انتقال می‌دهید؟ یا با استفاده از شبکه این فایل را تنها در چند لحظه به‌تمامی سیستم‌های سازمان منتقل می‌کنید؟

دسترسی آسان

با استفاده از شبکه می‌توانیم از محدودیت‌هایی چون شهر و کشور، شب و روز و… عبور کنیم. در هر مکان، در هر زمان از شبانه روز، می‌توانیم اطلاعات را برای هر شخصی در هرجایی انتقال دهیم. حتی در یک سازمان، هر شخص به‌راحتی هر چه تمام‌تر می‌تواند به فایل‌های اشتراک گذاشته‌شده دسترسی داشته باشد.

اشتراک‌گذاری منابع

درصورتی‌که بعضی اسناد و فایل‌ها باید در اکثر سیستم‌های سازمان باشد، می‌توان آن اسناد را در یک سیستم ریخت و آن سیستم را به تمامی سیستم‌های دیگر شبکه کرد.

معایب استفاده از شبکه

هزینه‌های راه‌اندازی شبکه

در سال‌های گذشته،بسیاری از افراد معتقد بودند هزینه راه‌اندازی شبکه کاری بیهوده است.اما امروزه دیگر همه از اهمیت استفاده از شبکه را می‌دانند.دیگر متوجه شدند که هزینه‌ی اولیه‌ی راه‌اندازی شبکه، از بسیاری از هزینه‌های دیگر کم کرده و راندمان کار را بسیار بالا می‌برد.

امکان خروج اطلاعات

دیده شده است که اطلاعات از داخل سازمان خارج‌شده است. به همین دلیل است که باید بعد از راه‌اندازی شبکه، به امنیت آن و توصیه‌های راه‌انداز بسیار دقت کرد تا از درز اطلاعات پیشگیری شود.

از بین رفتن اطلاعات

در مدلی از شبکه که Client_Server نام دارد، تمامی اطلاعات در سرور ( سرویس‌دهنده) قرار می‌گیرد. در صورت از بین رفتن Server بنا به هر دلیل تمامی اطلاعات ما از بین می‌رود. البته این مسئله با Back up گیری از اطلاعات حل‌شده می‌شود. بدین صورت که اطلاعات ما در یک سیستم پشتیبان قرار می‌گیرد تا در صورت از بین رفتن Server، اطلاعات ما از بین نرود.

مزایا و معایب شبکه از نظر توپولوژی

حال یک قدم جلوتر می‌رویم و مزایا و معایب شبکه را از نظر توپولوژی بررسی می‌کنیم.

توپولوژی چیست؟

دو نوع کلی توپولوژی در شبکه وجود دارد که به آن توپولوژی فیزیکی و منطقی می‌گوییم.

توپولوژی فیزیکی همان ساختار فیزیکی شبکه و یا نحوه چیدمان و هندسه‌ی اجزای شبکه است که با دیدن ظاهر شبکه، مدل توپولوژی که در ادامه توضیح داده خواهد شد، قابل‌تشخیص است.

اما توپولوژی منطقی در پس زمینه ساختار شبکه است و ما به‌صورت ظاهری نمی‌توانیم مدل آن را قضاوت کنیم. در اصل در توپولوژی منطقی این سیگنال داخل شبکه است که مدل آن را مشخص می‌کند.

مدل‌های توپولوژی

مدل‌های توپولوژی

مدل bus

در این توپولوژی از یک Backbone یا به‌اصطلاح از یک ستون فقرات استفاده شده است که نودها (سیستم ها) بر روی آن سوار شده‌اند.

مزیت این شبکه سادگی راه‌اندازی و کم‌هزینه بودن این شبکه است.

معایب وارده به این مدل این است که در صورت خرابی و یا قطعی در هر جای Backbone، تمامی شبکه از کار می‌افتد؛ همچنین اگر یک سیستم بخواهد فایل را برای یک سیستم دیگر ارسال کند، این فایل برای تمامی سیستم‌های شبکه ارسال می‌شود و از آن‌ها عبور می‌کند. در این مدل امکان ارسال فایل از دو سیستم به‌صورت هم‌زمان وجود ندارد.

مدل Ring (دایره‌ای)

در این مدل ،همان‌طور که از اسم آن مشهود است تمامی سیستم‌ها به‌صورت دایره‌ای در کنار هم قرار دارند. به این صورت که هر سیستم با سیستم کناری خود در ارتباط است. مسیر حرکت اطلاعات به این صورت است که سیستم ارسال‌کننده ، اطلاعات ارسالی را به سیستم کناری خود فرستاده و آن سیستم اطلاعات را به سیستم کناری خود، و این کار آن قدر ادامه پیدا می‌کند تا اطلاعات به مقصد موردنظر برسد.

مزایا و معایب این سیستم مانند مدل باس می‌باشد.

• +مزایا
  سادگی در طراحی
  هزینه‌ی پایین
• -معایب
  خرابی در Ring برابر است با از کار افتادن سیستم
  اطلاعات از سایر سیستم‌ها عبور می‌کند
  عدم توانایی ارسال اطلاعات از دو سیستم به‌صورت هم‌زمان

مدل Star

امروزه توپولوژی باس منسوخ‌شده است. توپولوژی رینگ هم بسیار نادر است. اما مدل Star توپولوژی محبوب بین کاربران شبکه است.

در این شبکه تمامی سیستم‌ها به یک هاب یا سوییچ متصل می‌شوند. با این وجود این امکان ایجاد می‌شود که هر سیستم به Device مرکزی (هاب یا سوییچ) متصل شده و سپس به هرکدام از سیستم‌های مدنظر وصل می‌شود و مستقیماً تبادل اطلاعات می‌کند.

• +مزایا
  دیگر اطلاعات از سایر سیستم‌ها عبور نمی‌کند بلکه مستقیم به مقصد ارسال می‌شود.
  امکان ارسال اطلاعات از دو یا چند سیستم به‌صورت هم‌زمان فراهم است.
  عیب‌یابی بسیار ساده‌تر از دو مدل قبل می‌باشد.
• -معایب
  در صورت خرابی Device مرکزی شبکه از کار می‌افتد.
  نسبت به مدل‌های قبل هزینه‌ی بالاتری دارد.

مدل Hybrid (ترکیبی)

در این مدل، از مدل‌های مختلف، بنا به نیاز سازمان، به‌صورت ترکیبی استفاده می‌شود.

مدل بی‌سیم

در این مدل توپولوژی دیگر از سیم و کابل استفاده نمیشود، بلکه سیستم‌ها به‌وسیله‌ی کارت شبکه بی‌سیم (Wireless) از طریق امواج، با یکدیگر تبادل اطلاعات می‌کنند.

• +مزایا
  دیگر احتیاجی به وجود کابل و سیم نیست و این به‌ خودی‌ خود در هزینه، خرابی‌ها و قطعی‌های احتمالی و زیبایی محل قرارگیری شبکه تأثیرگذار است.
  امکان ارسال اطلاعات به‌صورت هم‌زمان
  ارسال اطلاعات از مبدأ به مقصد به‌صورت مستقیم
  عیب زدایی بسیار آسان‌تر خواهد بود.
• -معایب
  در صورت قطعی کارت شبکه، سیستم به ‌صورت کامل از کار می‌افتد.
  در بعضی از مکان‌ها، امواج به‌راحتی منتقل نمی‌شود درصورتی‌که شبکه بی‌سیم بر بستر امواج فعالیت می‌کند.
  در شبکه‌های مبتنی بر کابل، تنها راه اتصال به شبکه از طریق سیم‌های شبکه می‌باشد، اما در شبکه بی‌سیم امکان نفوذ از طریق امواج وجود دارد.

مدل Mesh

در این مدل هر سیستم به‌طور مستقیم با سیستم دیگر، به‌وسیله‌ی کابل، در ارتباط است. یعنی بین تک‌تک اجزای شبکه یک‌راه ارتباطی مستقیم وجود دارد.

• +مزایا
  امنیت بسیار بالا
  در صورت قطع سیم، ارتباط از بین نمی‌رود؛ سیستم از راه‌های ارتباطی دیگر تبادل اطلاعات می‌کند.
• -معایب
  به دلیل استفاده بسیار زیاد کابل، هزینه‌ی راه‌اندازی این شبکه بسیار زیاد است.

مدل درختی

در این مدل برای راه‌اندازی شبکه از چندین هاب استفاده می‌شود. هاب، عضو اصلی این مدل است، چرا که تمامی ایستگاه‌ها به‌وسیله‌ی هاب به یکدیگر متصل می‌شوند.

• +مزایا
  می‌توان برای سازمان ایستگاه‌های مختلفی (به‌ عنوان‌ مثال در یک ساختمان طبقه و یا هر اتاق یک ایستگاه تعریف شود) معرفی کرد و آن را به‌صورت مجزا کابل‌کشی کرد. در نهایت هاب ها را به هم متصل کرد.
• -معایب
  در صورت قطعی کابل ،تمامی شبکه از کار می‌افتد.

در این مطلب سعی کردیم مزایا و معایب شبکه را به طور کامل بررسی کنیم. بر همین اساس پی بردیم که نیاز به وجود شبکه یک عضو جدایی ناپذیر در جوامع امروزی است. تاریخ نشان داده است که جا ماندن از تکنولوژی شدنی نیست. پس چه بهتر که در این زمینه پیشرو باشیم و با استفاده از این فرصت به جای عقب افتادن، از دیگران پیشی بگیریم. برای همین منظور و بهره مندی از خدمات شبکه در کرج با ما تماس بگیرید: